विहिरीच्या आत राजवाडा ; 300 वर्षांपासून आटले नाही पाणी 

विहिरीच्या आत राजवाडा ; 300 वर्षांपासून आटले नाही पाणी

                     महाराष्ट्रात असलेले किल्ले – गड जुन्या जमान्याच्या बांधकाम कौशल्याचे आणि कलाकृतीचे दर्शन करून देतात. त्या काळात बांधण्यात आलेल्या काही वास्तू अश्या आहेत की त्यांचे बांधकाम या सध्याच्या तंत्र ज्ञानाला तोंडात बोट घालायला भाग पाडतात. सातारा जिल्ह्यातील लिंब गावामध्ये अशीच एक अनोखी ऐतिहासिक वास्तू आहे, जी स्थापत्यकलेचा अद्वितीय नमुना म्हणून ओळखली जाते.

ही 300 वर्षांपूर्वी बांधलेली “बारा मोटेची विहीर” केवळ पाण्याचा स्रोत नसून भव्य राजवाड्यासह एक ऐतिहासिक चमत्कार आहे.

ही विहीर छत्रपती शाहू महाराजांच्या पत्नी वीरूबाई भोसले यांच्या देखरेखीखाली 1719 ते 1724 दरम्यान बांधण्यात आली. 110 फूट खोल आणि 50 फूट व्यास असलेल्या या विहिरीचे उद्दिष्ट साताऱ्यातील आमराईतील 3300 आंब्यांच्या झाडांना पाणीपुरवठा करणे होते. एकावेळी 12 मोटांच्या साहाय्याने पाणी उपसले जाई, त्यामुळे या विहिरीला “बारा मोटेची विहीर” असे नाव मिळाले.

विहिरीचे बांधकाम हेमाडपंती शैलीत करण्यात आले आहे. दगड एकमेकांना जोडण्यासाठी चुना किंवा सिमेंटचा वापर न करता विहीर उभारण्यात आली आहे. विहिरीमध्ये भव्य राजवाडा असून, त्याच्या मुख्य दरवाजावर आणि आतल्या भागात精细 कोरीव काम आहे. गणपती, हनुमान, कमलपुष्प, आणि छत्रपती शिवाजी महाराजांचे हत्ती-घोड्यावर विराजमान असलेले शिल्प यांसारखी शुभशिल्पे या विहिरीचे वैशिष्ट्य आहेत.

ही विहीर कधीही आटली नाही, जे तिच्या स्थापत्य कौशल्याचे प्रमाण आहे. विहिरीला प्रशस्त जिना, चोरवाटा आणि उत्कृष्ट कलाकुसरयुक्त दरवाजे आहेत.

साताऱ्यापासून 16 किमी अंतरावर असलेल्या लिंब गावातील ही विहीर स्थापत्यशास्त्राचा अनुपम नमुना असून, महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वारशाचा अभिमान आहे. आजही ही विहीर प्राचीन कौशल्याची आठवण करून देते आणि पर्यटकांसाठी आकर्षणाचे ठिकाण ठरते.