तुम्ही कधी असा विचार केला आहे काय ? स्त्रियांच्या शर्टचे बटन डाव्या तर पुरुषाच्या शर्टचे बटन उजव्या बाजूला का असते 

                   आपण अनेक अश्या गोष्टी पाहतो ते पाहिल्यावर आपणाला प्रश्न पडतो की हे असेच का ? पण त्या प्रश्नाचे उत्तर मिळत नाही. तरी देखील ती जाणून घेण्याची जिज्ञासा कमी होत नाही. पुरुष आणि स्त्रियांच्या शर्टाच्या बाबतीतही असेच आहे.  तुम्ही जर कधी निरीक्षण केले तर तुम्हाला दिसेल की, महिलांच्या शर्टसचे बटण डाव्या तर पुरुषांची उजव्या बाजूला असते. बरं हे असे का असते?  याचा कधी तुम्ही विचार केला आहे का? मुळात याला एक रंजक इतिहास आहे.

खरं तर भारतामध्ये ही प्रथा बाहेरून आली आहे. कारण, भारतीय संस्कृतीत महिला साडी घालत असल्यामुळे हा प्रश्न पडण्याचा संभवच नव्हता. कालांतराने पाश्चिमात्य संस्कृतीचे प्रभूत्व वाढत गेले, आणि महिलांचे पोशाख हे आधुनिक होत गेले. तर प्रश्न असा आहे की, महिला आणि पुरुषांच्या शर्टची बटणे वेगवेगळ्या बाजूला का असतात? यामागचे कारण जर तुम्हाला कळले तर आश्चर्य वाटल्याशिवाय राहणार नाही.

काय आहे इतिहास?
बटणाच्या या परंपरेचे उत्तर इतिहासामध्ये दडले आहे. मध्ययुगीन काळात, कपड्यांचे दोन्ही भाग लेस, क्लॅस्प्स आणि ब्रोचेस इत्यादींनी जोडलेले होते. 13 व्या शतकात बटणांसाठी कपड्यांमध्ये छिद्र पाडणे सुरू झाले आणि 14व्या शतकात ते खूपच लोकप्रिय झाले, त्या काळात श्रीमंत लोकं सोने, चांदी आणि हस्तिदंताने बनवलेल्या बटणांचा वापर करत होते. हे श्रीमंतांचे प्रतीक म्हणून पाहिले जाऊ लागले. तर सामान्य लोक लाकडाची आणि हाडांची बटणे वापरत.

तज्ञांचा असा विश्वास आहे की,पुरुष आणि महिलांच्या शर्टमधील फरक ओळखण्यासाठी असे वेगवेगळे बटण लावण्याची प्रथा रुजू झाली असावी. त्या काळात गरीब स्त्रिया अंगरखा किंवा एप्रन घालत असत. तर उच्च वर्गातील स्त्रिया बटण असलेले कपडे घालत असत. असे मानले जाते की, या महिलांना तयार करण्यासाठी त्यांच्याकडे मदतनीस असायच्या. तेव्हा त्यांना उजव्या हाताने उलटे बटण लावता आले पाहिजे. या उद्देशाने महिलांच्या शर्टाची बटण ही डाव्या बाजूला असायची.

महिला आणि पुरुषांच्या डाव्या उजव्या बटणावरून इतर तर्क  – इतिहासाशी संबंधित काही तथ्ये असे मानतात की नेपोलियन बोनापार्टने महिलांच्या कपड्याच्या डाव्या बाजूला बटणे लावण्याचा आदेश दिला होता. नेपोलियन एका खास शैलीत उभा असायचा, शर्टामध्ये हात घालून तो उभा राहायचा. पण महिलांनी त्याची खिल्ली उडवायला सुरुवात केली. नेपोलियनला जेव्हा हे कळले तेव्हा त्याने स्त्रियांना थांबवण्यासाठी कपड्यांचे बटण डाव्या बाजूला लावण्याचा आदेश दिला. तेव्हापासून् अनेक महिलांनी उजव्या बाजूला उघडणारी बटण घालायला सुरुवात केली.

मुळात महिलांच्या शर्टाच्या बटणावरून अनेक तर्क मांडले जातात. त्यामध्ये एक तर्क असाही दिला जातो की, प्राचीन काळी स्त्रिया घोड्यावर स्वार होत असत. त्यावेळी वाऱ्याच्या वेगामुळे शर्टचे बटन खुलू नये म्हणून महिलांच्या शर्टचे बटण डावीकडे होते. नंतरच्या काळात हाच सिद्धांत कायम राहिला आणि स्त्रियांच्या शर्टची बटणे फक्त डाव्याच बाजूला लावली जाऊ लागली.

पुरुषांच्या शर्टचे बटण उजव्या दिशेला असल्यासंबंधीत एक असा देखील युक्तिवाद आहे की पुरुषांना नेहमी लढाई करायला जावे लागत असे.त्यावेळी अधिकतर पुरुष डाव्या हातात तलवार पकडायचे, त्यामुळे त्यांना कपडे घालण्यास सोईस्कर पडावं म्हणून त्यांनी उजव्या बाजूला बटण लावण्यास सुरुवात केली.

त्याच वेळी, स्त्रियांच्या बाबतीत असे म्हटले जाते की अनेकदा महिला बाळांना दूध पाजताना त्यांना डाव्या हाताने पकडतात, जेणेकरून उजव्या हाताने ते आपले कपडे सांभाळू शकतात. महिलांना सोईस्कर पडावं म्हणून त्यांनी डाव्या बाजूला बटण लावण्यास सुरुवात केली.